Nesta nova entrega de "Entrevistas con morriña" tuvemos ocasión de falar con Ramón Pedro Díaz López (A Pontenova, 1.960) da casa de Pedro Factor na Feira.
Eu
nacín un chuvioso día de "todos os santos", asistida a
miña nai por don Sergio,
Nieves de Germán
e miña tía Concha na
miña casa da Pontenova,
coñecida por " casa de Pedro
Factor "
(traballo que realizou o meu avó durante varios anos na estación do
tren).
Vivín cos meus pais: Ramón
de Pedro e Conchita (asturiana
procedente de Barcia-Luarca),
ademais do meu avó e o meu tío "Pepe".
Alí tiveron durante 42 anos un negocio que acabou sendo ferretería
e que xa fora fundado polos meus avós na antiga casa de "Perucho"
(onde hoxe en día se encontra a casa de Albino)
outros 25 anos atrás, iniciándose esa aventura comercial como tenda
de ultramarinos e casa de comidas.
Pontenova.es:
¿En que escola do concello estudiache?, ¿Recordas algún dos teus
compañeiros e profesores?.
Os
meus estudos comezaron un día no que collín camiño á escola de
párvulos de doña Ofelia acompañado da miña nai e doutros
compañeiros daquela idade. Naqueles tempos existía un grupo escolar
de catro unidades: os profesores eran a xa nomeada doña Ofelia, don
Ségis,
doña María de Regos e don Marcelino. Pasada a aprendizaxe de das
primeiras letras, o seguinte paso era o que chamamos educación
primaria onde, con don Segis, pasei a maior parte desa época da miña
formación.
Naquela
agrupación coincidimos a maioría dos nenos do pobo daquelas idades
dos que vou citar algúns para que nos sirva de referencia: Jorge de
Néstor, Toño
de Perón,
Xesús e Liso Bouza, Quique
Muruais, Manolo
Liz, Antonio "Tunio"
de Cosme,Tino dá Cubana, Antonio
de Fermín,
Orlinda, Teresa
de Reigada, Carmen e Elisa Puente,
Margarita Núnez, Mercedes Morado,…
Durante
toda esta época véñenme á mente moitos recordos como poden ser
cando don Ségis
nos
poñía a todos de pé en semicírculo fronte á súa mesa, ordenados
por niveis, e nos tomaba a lección. Ou como os xogos que faciamos
nos recreos: en inverno iamos xogar ao rego que había detrás dos
edificios, aproveitando o caudal que levaba, para facer pontes,
diques, e outras ocorrencias propias da nosa idade.
Ademais doutros
xogos como as bólas, a billarda...,
e como non o fútbol do que se me quedou gravado un partido
organizamos nun prado con algo de costa, con portarías feitas de
madeira e para o cal esgotamos as existencias duns botíns con tacos
que apareceran como novidade na zapataría de " Pipín".
E,
tras un breve paso pola escola de don Marcelino,
debido ao paso do antigo bacharelato á EGB,
un grupo de alumnos incorporámonos ao plan antigo en terceiro
curso. Naquel tempo funcionaba no pobo un instituto no que cursabas
de primeiro a cuarto; alí volvinme a xuntar con moitos compañeiros
e con outros provenientes das outras escolas unitarias do municipio,
como foron: José Manuel
de Xinzo, Manolo
da Xolda, Inés
de Conforto,...
. Durante dous anos, proseguimos a nosa formación guiados por
profesores, tamén de
moi grato
recordo, como: Jaime
Coladas, Julio
Ayán, Ramón "párroco
de Villaformán", Enrique
Muruais, Enrique
Fernández,
Mercedes (muller de Sierra, enxeñeiro
en IPV)
e don Antonio,
o noso párroco durante moitos anos.
Ademais
dos recordos escolares quedan outras moitas vivencias daqueles anos.
Xogar á guerra polo monte, construír arcos e frechas de madeira...
Explorar pola mina e a inesquecible excursión de subida ás penas
do Castelo.
Subir e baixar a feira en bicicleta, entrando ás veces na estrada
xeral debido a un fallo os freos ou ao exceso de velocidade, o que
traía como consecuencia unha gran reprimenda de Leal (ex
garda civil, e por aqueles tempos porteiro do concello).
Non podo
deixar de intercalar aquí as espectaculares baixadas de Arango
cos
remolques de tractor que fabricaban no seu taller, axudado por un dos
seus mecánicos indicándoo se había tráfico na estrada xeral,
lanzándose vertixinosamente costa abaixo e, coa inercia, atravesar a
estrada, a ponte e chegar á estación onde aparcaba o vehículo.
Tamén
me acordo dos baños no verán no pozo da Ola aínda que fun dos máis
remisos a enfrontar á auga, sempre que o tempo acompañaba había
unha gran cantidade de xente gozando do marabilloso do noso río. Nel
tamén me iniciei na arte da pesca, pero non conseguín a pericia do
meu tío Pepe e,
polo número das miñas capturas, pódeseme considerar ecoloxista
dende aquela época na que nin coñecía esa palabra.
E como
non do cine de Fidel,a seis pesetas no galiñeiro e a 10 en butaca,
onde viamos as películas cun grande entusiasmo e animación (
alboroto poderiamos dicir a maioría das veces ).
(Ramón con seus pais cando era un neno)
Pontenova.es:
¿A que edad te fuche definitivamente da Pontenova e que motivou a
túa marcha?.
A
punto de cumprir os 14 anos continuei os meus estudos en Lugo,
5º e 6º de bacharelato e COU no
que daquelas era o Instituto Masculino de Lugo.
Cursando despois na mesma localidade os estudos de Maxisterio (por
aqueles tempos denominados profesor de EGB).
Despois de tres anos preparando as oposicións, e un ano de servizo
militar intercalado neste período, conseguinas aprobar significando
para min a primeira experiencia laboral.
Pontenova.es:
En todos estos anos que levas vivindo por fóra, ¿Cal foi a túa
profesión e en que lugar ou lugares a desarrollache?.
Dende
aquela dediqueime ao ensino podendo falar de dous períodos. Un que
durou 13 anos e no que estiven a traballar como provisional nun gran
número de colexios: empezando por Vigo e Pontearas,
surcando despois a nosa provincia pasando por Riotorto,Meira,
Pedrafita do
Cebreiro, Sober, Ribeira
de Piquín, Becerrea, Friol...
Durante este tempo casei con Marisol e
tivemos dous fillos: Pedro e
Mateo.
Instalámonos en Lugo,
onde a miña muller conseguiu unha praza fixa no seu traballo
mentres eu viaxaba todos os días ao meu destino correspondente.
A
miña segunda fase como mestre empezou cando me deron destino
definitivo no
Incio,
onde estiven 10 anos dando clases,o que me permitiu levar un labor
máis constante, coa experiencia que fora recollendo durante anos, e
buscando tamén novos camiños para a mellora nun traballo tan
gratificante no que case sempre encontrei alumnos, pais e compañeiros
cos que compartín inesquecibles momentos en todos eses anos.
Pero
cando estaba enfrascado nestas
tarefas
e na miña vida familiar, un día regresando do colexio, tivemos un
pequeno despiste no coche no que viaxaba con outros tres compañeiros
sufrindo un accidente bastante grave e que supuxo un cambio nas nosas
vidas.
Pontenova.es:
¿Qué recordos tes máis frescos cada vez que te paras a pensar no
teu pasado na Pontenova?.
Agora
imos cos tempos de xuventude, das aventuras en cuadrilla...
O noso
"local social" era o bar Asturias onde nos reuniamos para
organizar as nosas andanzas, xogabamos ao futbolín e
escoitabamos música no tocadiscos.
Por aquela época vivimos o
nacemento da discoteca Xolda e
da ampliación a Nova
Xolda,
outra época dourada da nosa xuventude. Alí celebramos un montón de
festividades, pero a min a que mellores recordos me trae foron os
entroidos. Patrocinados pola discoteca, polo CIT ou
polo concello (comparsas na rúa) pasamos inesquecibles momentos e
como grupo gañamos numerosos premios.
Por
aqueles tempos había un ambiente na Pontenova:
tomar uns viños calquera día da semana en calquera época do ano
era todo un pracer, na época de pesca tiñamos asiduos visitantes
todos os fins de semana, e no verán o pobo enchíase de de turistas
locais, ou sexa, familias enteiras procedentes de Pontenova que
pasaban a maior parte das súas vacacións gozando dos encantos da
súa terra natal.
Pontenova.es:
Quenes te conocemos sabemos que padeces unha lesión medular que te
limita físicamente, en que consiste en concreto?.
Ben,
a miña vida cambiou un día no que regresaba a Lugo dun
día máis de colexio, e por un pequeno despiste no coche no que
viaxabamos tivemos un accidente
que para min tivo como consecuencia
unha lesión medular (unha tetraplexía que
me deixou sen mobilidade e sensibilidade á altura do peito e os
brazos cunha limitación de movementos moi alta). A partir dese
momento a vida laboral que levaba rematouse, actualmente estou
xubilado por incapacidade.
Pontenova.es:
¿Cómo transcurre o teu día a día na actualidade en Lugo?.
Dende
que tiven a lesión dedico gran parte de da mañá a sesións de
fisioterapia para intentar recuperar algo a funcionalidade, en
principio dos meus brazos.
Os progresos son moi lentos, e dende hai
tres meses estou a acudir a unha clínica de rehabilitación en
Santiago
onde se está a experimentar con hormonas para mellorar os resultados
do traballo fisioterapéutico.
O resto do tempo aprovéitoo fundamentalmente para traballar co
ordenador. Un dispositivo permíteme manexalo coa fronte e coa boca.
A partir de aí teño un montón de posibilidades para poder
relacionarme e realizar unha morea de actividades.
Como nos dicía
don Ségis,
para realizarse nesta vida hai que facer 3 cousas: plantar unha
árbore, ter un fillo e escribir un libro. A min quédame isto último
por facer e gustaríame poder logralo aínda que agora vou moito máis
lento debido ás miñas limitacións. Tamén estou interesado neste
tipo de enfermidades, sobre todo en pacientes con danos cerebrais.
Debido á miña profesión docente non pode esquecérseme que podo
achegar experiencias para traballar con este tipo de traumatismos que
afectan a moitas persoas. Cando a climatoloxía mo permite, xa
sabemos como é o tempo aquí en Galicia, gústame saír a dar un
paseo polo centro de Lugo.
Está en gran parte peatonalizado,
o que me permite desprazarme sen moitas dificultades.
Ademais teño a
sorte de que familiares e amigos me axudaron dende o principio, e
continúan visitándome, o que me permite ter moitas conversas nas
que falamos do presente e afloran moitos recordos do pasado.
Pontenova.es:
¿Sigues de forma habitual a actualidade do noso pobo?, ¿Conocías
esta web?.
Por
suposto, ademais non estou tan lonxe e, como eu, hai moita xente do
pobo vivindo en Lugo
que segue relacionada coa vida diaria da Pontenova e
o que por alí acontece.
Ademais conto coa información que nos
proporcionades a través da vosa páxina e que, como moitos máis
oriúndos do concello, sigo día a día.
Aproveito para felicitarvos
por ese gran traballo e animarvos a seguir con el pois é como unha
raíz que chega a todos os lugares do mundo onde estamos multitude de
oriúndos desa fermosa terra.
(Ramón e a súa muller nun antroido con Jesús Bouza e esposa)
Pontenova.es:
A xuventude da vosa época tiña fama de algo pilla e traste,
¿poderíasnos contar algunha anécdota curiosa de entonces?.
Ben,
creo que durante a xuventude todas as xeracións tiveron os seus
tempos gloriosos nos que gozaron e tamén fixeron algunhas loucuras
propias da súa idade. Como non, na nosa xuventude, temos unha gran
cantidade de anécdotas que contar.
Por escoller algunha podemos
quedar con esta.
Un
ano a discoteca Xolda organizou
un carnaval de verán e nós non podiamos faltar a esa cita.
Nesa
ocasión escollemos disfrazarnos de vaqueiros. Para darlle máis
realismo á cousa construímos unha forca para simular un linchamento
propio das películas dese xénero.
A corda era de verdade, e o
sistema de simulación consistía nun cinto de seguridade dun coche
que suxeitaba ao condenado a unha cadea no momento da execución da
sentenza.
Pola tarde fixemos unha proba para ver a seguridade do
invento; pero un fallo de consistencia no mosquetón que suxeitaba o
arnés fixo que o aforcamento se fixese realidade no cuello de Antonio
de Fermín.
Rescatado rapidamente antes de que a corda fixese o seu efecto e
pasado o momento complicado, quedoulle como recordo unha marca no
cuello e un susto de morte.
Substituído o mosquetón por outro máis
consistente, pola noite triunfamos na discoteca, aínda que esta vez
o arriscado voluntario foi Kiko
do Puente
resultando perfecta a actuación.
Poderiamos
contar moitas máis aventuras, pero o bonito desta sección é que
moita xente está a achegar os seus recordos e entre todos iremos
esbozando coas nosas pinceladas a vida dunha vila na que todos
participamos e desexamos que siga o seu desenvolvemento con xentes
tan entrañables como as que saen nestas entrevistas.
