Foi por marzo de 1963 cando tres académicos numerarios decidiron presentar na Real Academia Galega un escrito en que se pedía a celebración do Día das Letras.
Sigue leyendo...
Eles foron Francisco Fernández del Riego, Manuel Gómez Román e Xesús Ferro Couselo, e o motivo de tal solicitude: festexar a publicación, cen anos antes, de Cantares Gallegos de Rosalía de Castro, unha obra que "dignificou a nosa lingua e o seu uso literario". Así, a petición destes tres académicos oriéntabase a consagrar o 17 de maio e "con carácter de perdurabilidade o simbolismo desta data nunha celebración anual".
O 28 de abril do mesmo ano, nunha Xunta ordinaria, todos os membros da RAG acordaban celebrar cada 17 de maio o Día das Letras, co obxectivo de promocionar a obra dalgún dos nosos autores e autoras. Sendo o centenario de Cantares Gallegos, foi Rosalía de Castro a primeira homenaxeada, e seguíronlle Eduardo Pondal, Curros Enríquez e outros moitos escritore e escritoras.
A figura elixida pola Academia para o Día das Letras Galegas 2008 é unha das máis polifacéticas da nosa literatura. Poeta, narrador, editor, historiador, arqueólogo, orador, pedagogo... A actividade de Xosé María Álvarez Blázquez a prol da cultura abrangueu tantos campos e tan diversos que non resulta doado resumir o seu legado en poucas palabras.
A produción cultural de Álvarez Blázquez vén gozar este ano da atención que esixe. Alén disto, a súa faceta como editor é, se cadra, aquela á que máis lle deben as nosas letras. Fundador e animador das editoriais Monterrey e Castrelos, foi grazas a Xosé María que boa parte da obra clásica galega ocupou o seu lugar nos andeis de moitas casas.
Autor polígrafo, estudoso incansábel, "activista cultural" -en palabras do seu fillo Xosé María Álvarez Cáccamo-, a súa enorme achega debe valorarse ante todo en termos de compromiso. Un compromiso que mantivo incondicionalmente ligado á Cultura en xeral e a Galicia en particular.
Cronobiografía.
1915 O día 4 de febreiro nace Xosé María Álvarez Blázquez no número 11 da Rúa Elduayen de Tui (hoxe Paseo da Corredoira). É o terceiro dos seis fillos varóns que tiveron o médico pontevedrés Darío Álvarez Limeses e María Blázquez Ballester, nada en Matanzas (Cuba) e filla de cubana e levantino.
1931-1932 Trasládase a Pontevedra para estudar Maxisterio. Logo de publicar varios poemas en xornais de Pontevedra e Tui edítase Abril, o seu primeiro libro de poesía, en castelán. Con Xoán Vidal funda a revista Cristal.
1934 Pronuncia en Pontevedra, a instancias de Alexandre Bóveda, o discurso "Berro en lembranza dos herois de Carral". Publícano as Mocedades Galeguistas, nas que milita.
1935-1936 Comeza a exercer a docencia na Guarda. Ingresa no Partido Galeguista e escribe o libro de relatos Os ruíns. Comeza Filosofía e Letras na Universidade de Santiago, pero a guerra ponlle fin. En Tui, a resistencia republicana remata por sucumbir e o seu pai é un dos seus dirixentes: o doutor Darío Álvarez Limeses é fusilado o 30 de outubro. Xosé María é desterrado a Coreses (Zamora).
1941-1944 De novo en Vigo, Xosé María crea cos seus irmáns unha fábrica de ladrillos en Nigrán que un accidente obrigará a pechar en 1945. Nos anos corenta compaxinará diversos traballos coa literatura, a investigación e a arqueoloxía, chegando a dirixir numerosas escavacións en Vigo.
1945 A súa novela En el pueblo hay caras nuevas queda finalista do primeiro Premio Nadal.
1946 Casa con María Luísa Cáccamo Frieben, con quen terá a María Luísa -coñecida como Colorín-, Xosé María, Alfonso, Helena, Celso e Berta.
1948-1950 Abre con Luís Viñas Cortegoso a libraría anticuaria Monterrey. Publícase na colección Benito Soto Poemas de ti e de min, dúas obras independentes que asinan Xosé María, unha, e o seu irmán Emilio, a outra. É nomeado membro correspondente da Real Academia Galega e Comisario de Escavacións Arqueolóxicas de Vigo.
1950-1959 Funda a Editorial Monterrey, decisiva contribución ao clima de recuperación cultural que se vive en Galicia. Nesta editorial saen publicadas Roseira do teu mencer, dedicada a Colorín, Cancioeiro de Monfero e Romance do escritor peleriño. Tamén escribe a súa mellor obra lírica, Canle segredo, pola que recibe o Premio Pondal do Centro Galego de Bos Aires e que non será publicada en Galicia até 1976. Tamén publica tres novelas en castelán e as súas escolmas de poesía galega medieval e dos séculos escuros.
1960 Publica La ciudad y los días, enorme corpus histórico sobre a cidade de Vigo.
1964 Ingresa na Real Academia Galega co discurso "Cantares e romances vellos prosificados". Cos seus irmáns funda Edicións Castrelos, cuxa primeira colección é "Cuadernos de Arte Gallego".
1967 Tras vivir arredor dun ano en Oviedo, a familia retorna a Vigo ao coñecer a grave doenza de Colorín. Alí, Xosé María profesionalízase como editor: nacen as coleccións "O Moucho" e "Pombal".
1968-1969 Regresa á docencia na Escola Náutico-Pesqueira de Vigo. Vai a Arxentina, convidado polo Centro Galego de Bos Aires, e a Venezuela, onde visita o seu sobriño Darío e o seu gran amigo Celso Emilio Ferreiro.
1970 Morre Colorín.
1971 Volve publicar prosa en galego: A pega rabilonga e outras historias de tesouros.
1976 É nomeado Cronista Oficial da Cidade de Vigo. Publícase Canle segredo na colección "Pico Sagro" das Edicións Castrelos.
1977 A súa muller María Luísa contrae unha grave meninxite. Sobrevive, mais queda totalmente xorda.
1979 Morren o seu irmán Darío e Celso Emilio Ferreiro. Xosé María véndelle a Galaxia todos os fondos de Castrelos, en ausencia de alguén a quen confiarlle a editorial.
1981 Noméano xefe do Departamento de Historia do Museo Quiñones de León, máis coñecido por Museo de Castrelos, e recibe o Pedrón de Ouro.
1982 Escribe o poema "Solpor".
1983 Retírase da docencia. Pecha simbolicamente a candidatura do Partido Galeguista ao Concello de Vigo. Unha doenza cardíaca impídelle continuar coa súa actividade incansábel.
1985 Logo de dous anos de enfermidade, Xosé María Álvarez Blázquez morre o 2 de marzo en Vigo.
1987 Publícase a súa Poesía galega completa, edición elaborada polo seu fillo Xosé María.
1995 Sae Sonetos del alba insomne, tamén a iniciativa de Xosé María Álvarez Cáccamo. O libro fora escrito entre 1955 e 1965.
2007 A Academia Galega acorda dedicarlle o Día das Letras 2008.
2008 Ano de Xosé María Álvarez Blázquez.
VOLVER
