O FESTIVAL MÁXICO por JL Lilo
O canto do mineiro era un cantar moi baixiño,
dende as entrañas da Mina resoaba na
ponte Pedrido. Alegraba a quenes o ouvian naqueles menceres
húmidos, nos longos
seráns do verán e facía cos páxaros
detiveran o seu piar.
Monte pelado polas máns de rexos homes que, cada
día, engataban polo seu lombo e furaban
como toupas ata sair a craridade para respirar aire puro e ollar ao lonxe a San
Mamede, Conforto e as brétemas da Insúa.
Ao fondo o rio Eo e ao seu carón a via do tren
camiño do mar cántabro que guiaba os vagóns abordelados pola Chocolateira
botando fumo mouro ca abafaba os morcegos guindados nos túneles. Non tiña presa
en chegar, toda a ringleira de ferro escorabase na entrada e saida das pontes,
namentras o mineral amontoado vixiaba aos viaxeiros que asomaban polas fiestras
para ver o rio, as aldeas e as xentes coñecidas; dáballes tempo de saudalas
e preguntarlles pola familia.
A simbiose da mina co tren, cas persoas e ca
natureza foi a revolución industrial de Vilaodrid-A Pontenova, que fixo de esta
Zona unha referencia a perdurar no tempo, mutada en xen herdado para que as
terceiras xeneracións non esquezan que fai cen anos nesta latitude xeográfica
do Noreste da Galicia houbo unha explotación mineira que acarrexou emprego, comunicación
ao mar, unións de obreiros e cantos da
mina.
Son relevantes os estudos históricos económicos
recentes, un valor máis para manter viva a memoría e ao tempo para ilustrar as
xentes sobor a importancia que tivo a produción do ferro. Ademáis, a historia e
datos proveñen do esforzo e analise coidadoso feito por quén por
profesionalidade sabe facelo e non escatima do seu tempo para sherlocknear nos
arquivos ónde descansan as obras doutros percursores
Ao tempo non hai que esquecerse que xunto a unha
revolución económica, politica e social, sempre xurdiu un sentir filosófico,
narrativo e poético,como resultado de que os humans necesitamos para a propia
existencia o agarimo e así poder
expresar os sentimentos. Ter unha razón para lavar a ferruxe que embatuña
o corpo, compartir os segredos e dormir despois de bícala.Todos temos algo de
Doutor Zhivago.
Aquí nesta Terra da Mina tamén houbo avós Victor, Manoel, Ramón, que
foron picadores do mineral e emporcaron os bronquios para toser arreo e cando souberon que pechaba a mina arrebolaron co pico por riba dos
tellados das casas do Boulloso. Aquel día morreron de todo.
O Festival
é un acontecemento que ano a ano contribuie a manter viva a Mina de Vilaodrid que diante de nós érguese
como pirámide de faraón cuberta de árbores e mantén viva a lenda de que nunha
das galerias repousan en vagoneta-cadaleito os picos, as pás, a mecha húmida e
uns versos de amor: Rosiña, Rosiña miña; canto tempo neste pozo; que
será da miña vida, si te namoras doutro mozo; Rosiña, Rosiña miña; quérote máis
cada día.
Como é sabido nas concas minerias asturianas
celebran cantos de minas e tamén en Andalucia, tendo moita relevancia en
canto cos cantores identificanse con
esas terras mineiras e ao tempo percuran interpretar temas e letras con
referencia específica ao traballo e vivenzas do mineiro.
Nen que dicir ten que son poucos os adxetivos positivos para engadir aos que teñen a responsabilidade
e traballo de organizar o Festival das Minas, coidando ao mínimo detalle e
enriquecendo cada ano o escenario, con grupos musicais de relavancia e ansiados
polos que serán participes espectadores.
Agardamos que a ilusión, o esforzo e as gañas de
manter a chama ardendo, non esmorezan nos vindeiros tempos e co circulo dos artistas siga medrando e, como
non, dando oportunidade a cantador/a asturiano, andaluz ou doutra latitude
mineira, en proba de solidaridade e
confraternización con este Festival máxico da Mina.
Lembro que un veciño meu, vido das Asturias,
cantaba ben e con sentimento:
Arrimadito aquel roble
dí palabra a una morena,
el roble será testigo
y ella será mío cadena.
Yo venía de la mina,
allá de Cabañaquinta,
ella estaba mui tristina
y yo le aflojé la cinta,
le cayó la saya al suelo
me besó en la boquina
y yo le dí el consuelo.
Pobrina, morena mía
