Rematado
o verán e, ainda, está, nun recanto da
eira, a morea de caños e arrencende a
palla nova que desperta, ao riscar o día, o
múúú acompasado das vacas que
teñen gaña dela.
O
Setembro chega mainiño e vaise,
arraposado, dacabalo da ventoeira co carrexa en cadaleito de follas amarelas.
As froitas presumen das cores raxadas que abaneadas polo nordés caen maduras e
invitan a comelas e os ourizos fánse o
harakiri para amosar a castaña de parede. Despertan do sono atericido os
pallares húmedos polas rosadas da noite
que xa agardan cos fendan en regos para
ser preñados de estercos que acollerán
no seo as sementeiras das nabeiras que,
logo, florearán na primaveira.
Síntese
a nova rula nos menceres do Outono e o guááá dos corvos enriba dos piñeiros,
namentras co fume fuxe pola chimenea como fio de novelo que estira e retorce a man dereita da fiadora ao tempo que ripa
ca esquerda da gavela de lá escarpullada como nube branca na punta da roca.
-
Maruxiña¡,
érgueste ou qué?
-
Ún
minutiño, xa vou...estáse tan a gusto neste calorciño¡
-
Estarás
muller, estarás...
-
Calorciño
a estas horas...non sei que vou facer de mín.
-
Ramón,
tí ainda non despertaches¡...calorciño da
cama.
-
Ah,
xa dícia eu...na cama, claro, pois dereita non te vexo.
-
Fala
baixo, que vas despertar os nenos e a nai.
-
Os
nenos non entenden e a nai non oie un farrapo...
-
Entérase
de todiño, si non oie, supón...que logo ben me pregunta.
-
Mira,
agarda que che baixe a temperatura...eu vou muxir a Galana.
-
Vai
home vai...para tí primeiro é a leite da Galana..Ai que homiño éste¡¡
-
Sempre
ouvín ca Primaveira altera o sangue e que no Outono perde forza...pró, polo que
vexo ainda deixa ún calorciño.
-
Meu
marido... o amor hai que coidalo para que non morra.
-
A
que ven agora falar do amor a estas horas e un día de traballo?
-
Que
lle vou facer... levo dez anos ensinándote...é estás como o primeiro día¡¡
-
Ensinándome
qué? ...ahh, levas máis tempo, dende que che valeo para velo.
-
Ja,
ja, jaaa.
-
Anda,
vai muxir ao remollo grande que parece que che da máis gosto...vai, vai.
-
Filla,
de que remollo falas?
-
Durma
nai que é moi cedo e está a mañán fria.
-
Durma,
durma...levo durmindo dende as oito da noite...boeno, estou na cama.
-
Ande,
descanse, que falta unha semán para as Feiras da Pontenova.
-
Só
unha semán...voume erguer agora mesmiño, teño que ir á costureira.
-
Pró,
vostede que dí, á costureira para qué?
-
Para
que me faga unhas senaugas de raias, unha blusa e un apretador...zapatos teño.
-
Vostede
soña, ainda ten a roupa do derradeiro ano...só a puxo para o enterro da tía
Dominica.
-
Pro
tí, sei que toleas...vou levar as Feiras a mesma roupa do enterro.
-
E
logo que lle pasa?
-
Pasalle
que cheira a cera e é moi escura...ou sei que estás para amolarme.
-
Mamá,
mamá...eu tamén vou a festa...e eu tamén...hai randeas, barriga verde..
-
Maruxiña,
seica co calorciño fuxiu da cama?...véxote lixeira de roupa.
-
Cala,
Ramón, cala...foise o calor e as gañas de telo.
-
Boeno,
muller, xa voltara...cando menos se pensa chega e hai que alivialo.
-
Xenro,qué
tal o remollo?...non é algo cedo para amasar.
-
Señora
Carmen...sogra como non hai ninguha...tamén falta fai, que me dí?
-
Que
dentro dunhos días son as Feiras...e vou ir hoxe a costureira.
-
E
logo, pensa botar nun mozo, ou...ja,ja,ja...está viuva e garda loito.
-
Porque
a roupa que teño quédame floxa e xa non se leva.
-
Non
oie un carallo...só o que non ten que ouvir...no sei que raio lle pasa.
-
Zapatos
xa teño...pró, sempre se atopa ún con xente coñecida...
-
Ainda
está de bo ver...se non fora a coxeira... levará o caxato novo?
-
Quedoume
floxa a saia e o suxetador...non me senta ben a comida e perdo kilos.
-
Ahh,
pois hai que coidar eso..sempremarcando cú e espeteira sostida.
-
Ramón,
pró tí que esbardallas...a nai está vella e xa non regula ben.
-
Quén
non regula nada e o meu reloxo de peto que dínlle un golpe ca rabela do arado.
-
E
nada me dixeches...non te farías dano na barriga?
-
Un
pouco máis abaixo...tiven que arroularme polo chan arado.
-
Ai,
Deus béndito...e ainda che doe...e mexas ben?
-
Non
te preocupes Maruxa, sigo presentando armas máis que quixera, tí coida o
calorciño que non fuxa dese corpo xeitoso.
-
Sempre
cas mesmas lerias...como si fora poreso.
-
Non,
é por aquelo...ja,ja..si non coñecera eu o precal.
-
Fillos,
voume para costureira...teño duas horas
de camiño.
-
Vaia
amodiño, coidado ónde pousa os pés...si se lle fai tarde coma en Casa Catalina.
-
Papá,
papá...vamos ir a Festa...as randeas, ao barriga verde.
-
Vades,
nenos, vades...hoxe, primeiro a escola... e moito coidadiño con tirar pedras.
E
chegou o día das Feiras de Outubro, en familia, percorreron o camiño polos
montes do Tesouro e do Barreiro ata chegar ao campo da feira. Xente, gando
grande e miudo, sementes, manteiga e ovos postos polas galiñas de fora. A
señora Carmen andivo o camiño como moza de quince, Ramoncín e Lucia non pararon
de darse empurrós e de falar das randeas, Maruxiña, ca cesta da merenda enriba
da cabeza, ca espeteira aberta como comporta que deixa pasar a friaxe para
refriar o calor e, Ramón, ca egua polo
ramal e coidando co poltro non esgonce unha perna e así vendelo sen defectos ocultos e poder
responder por él o tempo xusto.
Tamén
hai cabezudos, ananos, moinantes e gaiteiros có son do tambor deleitan ca
cantiga: “Maruxiña
do forneiro, si coceras faime un bolo, si mo fas faimo de trigo que de millo
non o como; para que non digas que fún e
non fún, que tal que sei eu, eu aló non
fún, ella aquí non veu, nin eu llo
pedín, nen ela mo deu”.
Despois
de ben comidos e bebidos, das apertas a familia e coñecidos, fóronse as randeas
e na barca montaron xunto cos outros ata enchela. Renxián as cadeas cando o
vaivén os puña cara o chan e a volta na subida ollaban cos fornos se abaneaban
e víñanse enriba deles, pecharon os ollos e berraron: aquí morremos¡¡ e
na freada con cheiro a goma queimada, estribaron cos pés e aplaudiron, xa
parou¡¡.vaia o demo con todo...eu non volvo...eu tampouco.
A
orchestra “Los Chicos del Eo” comenzou co pasodoble “Te quiero”. Ramón e
Maruxiña, axustaron os corpos e quedaron amartelados ata que reviraron cando
cantou “...mundo entero”;
como amantes que son do baile, das Feiras da Pontenova e da sua propia vida de apaixoados namorados.
Daquelas
tamén había a queima nos fornos dos minerais arrincados da mina e polas
chimeneas saia lume e fume mentras que nos ventres estoruraba a cantiga, de:
“Vaia festa tan rachada, que xeitiño de
beilar, si me apretas danme gañas, de levarte para o pajar”.
Despois
de celebrar as Feiras de Outubro, o viño para de ferver, os seráns acurtan o
traxecto e o calorciño fuxe do xergón. Tócanos agardar ata o vindeiro ano.
 |
| DETIVERON O BAILE PARA A FOTO (A Pontenova, fai moitos anos) |
