(Casa de pedra de fai 150 anos no Vilar das Pedras)
Podemos dicir, de forma xenérica, que as casas do rural galego foron
feitas por canteiros que non só artellaban as paredes e tellados, senón que, ao
tempo, proxectaban nos lugares indicados o que ía ser a edificación, en canto a
forma, orientación, locais e luz.
Os propios canteiros tiñan que arrincar a pedra da canteira e o barro
da barreira, posto que, en algúns casos
a obra era presupostada a prezo pechado, ainda que, na maioría, o pago era por
xornais e mantidos polo promotor.
En Galicia rural o ter casa propia deuselle máis importancia que matar
a fame, ainda co bandullo ruxira ao non estar atoado, o caso era dispoñer
dunhas paredes e tellado que tornaran da chuvia e do frio. Si o pensamos é
lóxico, mellor atizar a lareira e mañán será outro día.
Esta é terra de canteiros, non todos bos, pro que se incluian no
gremio, ata podía que souberán falar o
barallés, ainda que as laxas de todolos
tamaños se lles buscara o xeito con barro dabondo.
As Terras de Miranda deu canteiros de caste que se lles pode chamar
artistas da pedra e barro, ahí permañecen as casas de paredes aplomadas,
amosando a armonía do puzle cos nervos
amarelos do barro e cos cantos das esquinas onde se atopan as ringleiras de
pedra co remate das máis fermosas, grosas, do mesmo xeito nas portas e
fiestras, de diferentes tonalidades que semella ao arte pictórico árabe.
As nosas casas son testemuñas da sua propia construcción, dos
nacementos de persoas e gando, de mortes, de festas, de guerras, son seres
viventes centenarios que siguen erguidas afrontando o presente cas pedras no
mesmo so e coas bigas de castaño ou carballo fecundando o seu ventre para
asegurar os chans e manter o equilibrio das paredes. O barro, xunto coa auga,
ben amasado sirve de leito a pedra que con agarimo abraza e asoma polos cantos
o nariz e torna da chuvia para que
resbale e non entre.
Coñecín poucos canteiros, tocoume de ir a cavar barro e amasalo, cousa
nada doada, pegase moito, pois, meu avó que tivo que facer unha parede nun
cabañon perto da casa. Era un bo canteiro, de feito, adicouse algo a esta
profesión. Lembro que escollía as pedras, despois de fotografiar ca mente o
sito onde poñelas, logo quitaballe, co martelo de pico, anacos algunhas delas
ata que o asentamento era o correcto. Cada pouco, plomada a parede.
Aprendeu o oficio dos canteiros veciños, Daniel de Moirón, mestres da
pedra, de feito a miña casa de cen anos, está feita por estes artistas, pai e familia do nomeado.
Sinto orgulllo ao dicir que no Vilar das Pedras houbo uns canteiros de
talla e nesta aldea permañecen casas feitas por estos artistas e en outras
moitas aldeas do concello de A Pontenova e fora dél.
As paredes dereitas como fusos demostran cas mans que as moldearon
foron mans de artistas da pedra e barro e con elas permanace a sua arte para os
tempos vindeiros.
